Το ΑνΟμιλο 4 είναι η ελληνική έκδοση του γαλλικού τεστ ERTL 4 και είναι ένα αξιόπιστο μέσο για την έγκαιρη ανίχνευση προβλημάτων λόγου και ομιλίας παιδιών ηλικίας 3,9 έως 4,6 ετών.
Ο πρώιμος εντοπισμός δυσκολιών στην ανάπτυξη του λόγου του παιδιού αποτελεί βασική προϋπόθεση για την έγκαιρη παρέμβαση με στόχο την αποκατάσταση ή αναπλήρωση των ελλείψεων του. Η αποκατάσταση είναι σημαντικό να έχει ολοκληρωθεί προτού το παιδί ενταχθεί στην Α’ Τάξη Δημοτικού. Διαφορετικά, πέρα από τις διαταραχές του λόγου, υπάρχει κίνδυνος να αναπτύξει και άλλου τύπου διαταραχές, όπως προβλήματα στον γραπτό λόγο καθώς και συναισθηματικές και κοινωνικές δυσκολίες.
Τεστ Αξιολόγησης της Έκφρασης και της Κατανόησης
Ο λόγος αποτελείται από τρείς βασικούς τομείς:
1. τη δομή, η οποία περιλαμβάνει:
τη μορφολογία, δηλαδή τα μικρότερα τμήματα της λέξης, γνωστά ως μόρφημα και τους κανόνες αυτών
τη φωνολογία, δηλαδή τους φθόγγους της ελληνικής γλώσσας και τους κανόνες που τους διέπουν
τη σύνταξη, δηλαδή τους κανόνες συνδυασμού των λέξεων για τον σχηματισμό προτάσεων
2. το περιεχόμενο, που αναφέρεται στη γνώση του νοήματος των λέξεων
3. τη χρήση του λόγου, δηλαδή τη γνώση και τήρηση των κοινωνικο-γλωσσικών κανόνων.
Η κατανόηση και χρήση των τριών αυτών βασικών επιπέδων του λόγου, καθώς και η κατανόηση των λεγομένων των άλλων ατόμων είναι οι βάσεις για τη σωστή επικοινωνία των ανθρώπων.
Πολλές φορές τα παιδιά αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην κατανόηση (π.χ. δεν κατανοούν τις εντολές που τους δίνονται ή τα λεγόμενα των άλλων) ή/και δεν είναι σε θέση να χρησιμοποιούν κατάλληλα και ορθά τον λόγο για να εκφράσουν τις επιθυμίες τους, τις ανάγκες τους, τα συναισθήματά τους, τις σκέψεις τους και διάφορες πληροφορίες. Για τον λόγο αυτό, υπάρχουν τα κατάλληλα διαγνωστικά εργαλεία για την αξιολόγηση και διάγνωση των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν τα παιδιά στην έκφραση και στην κατανόηση του λόγου. Ορισμένα από τα τεστ που χρησιμοποιούνται γι’ αυτόν τον λόγο είναι τα εξής:
CELF (Clinical Evaluation of Language Fundamentals)
DERBYSHIRE (Derbyshire Language Scheme)
PLS (Preschool Language Scale)
Τα συγκεκριμένα τεστ είναι αξιόπιστα μέσα διάγνωσης τυχόν δυσκολιών στην έκφραση και στην κατανόηση σε παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας.
Το TOPL-2 (Test of Pragmatic Language) είναι ένα σταθμισμένο τεστ που παρέχει μια επίσημη αξιολόγηση της πραγματολογικής χρήσης της γλώσσας των παιδιών. Αποτελείται από 36 εικόνες και 8 ερωτήσεις που αξιολογούν τη μεταφορική χρήση της γλώσσας, την κατανόηση της ειρωνείας, την τήρηση των κοινωνικών κανόνων και την ικανότητα του παιδιού να κατανοεί και να επιλύει ένα κοινωνικό πρόβλημα. Απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας 6 – 17 ετών.
Η γνώση της γραμματικής είναι πολύ σημαντική τόσο στον προφορικό λόγο σε παιδιά προσχολικής ηλικίας, όσο και στον γραπτό λόγο στα παιδιά ηλικίας 6-12 ετών (σχολική ηλικία).
Το TROG (Test for Reception of Grammar) είναι ιδανικό για την αξιολόγηση της κατανόησης και της γραμματικής επάρκειας στη χρήση της γλώσσας από τα παιδιά. Απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας 4ων – 12 ετών και σε ενήλικες με διαγνωσμένη αφασία.
Αποτελείται από είκοσι σελίδες, όπου στην καθεμία υπάρχουν τέσσερις διαφορετικές εικόνες με στόχο τον έλεγχο του προσληπτικού λεξιλογίου και της γραμματικής. Το επίπεδο δυσκολίας σταδιακά αυξάνεται, ανάλογα με τις ικανότητες των παιδιών.
Το Trog μας δίνει τη δυνατότητα να εκτιμήσουμε το επίπεδο του παιδιού ή του ενήλικα με αφασία, ως προς την κατανόηση και τη γνώση της γραμματικής και να θέσουμε τους κατάλληλους στόχους για τη βελτίωση των δυσκολιών που υπάρχουν σε αυτούς τους τομείς.
Δοκιμασία Κατονομασίας της Βοστώνης (Αφασίες)
Αφασία είναι μια επίκτητη διαταραχή του λόγου, που οφείλεται σε εγκεφαλική βλάβη και προκαλεί δυσκολία στην επικοινωνία. Ανάλογα με τον τύπο της αφασίας επηρεάζονται διαφορετικά μέρη του λόγου (ομιλία, κατανόηση, κατονομασία, ανάγνωση/γραφή).
Ένα σημαντικό και όχι ιδιαιτέρως γνωστό κομμάτι του προφορικού λόγου που μπορεί να πληγεί λόγω αφασικής διαταραχής είναι η κατονομασία, δηλαδή η ικανότητα ονομασίας εικόνων - λέξεων. Η δοκιμασία κατονομασίας της Βοστώνης μας δίνει τη δυνατότητα να εκτιμήσουμε την ικανότητα κατονομασίας ενός ανθρώπου με αφασία. Αποτελείται από 15 εικόνες – λέξεις που παρουσιάζονται στον εξεταζόμενο με αυξανόμενο βαθμό δυσκολίας.
Το συγκεκριμένο τεστ μπορεί να μας δώσει στοιχεία για τον τύπο της αφασίας και να συμβάλει στο σχεδιασμό ενός σωστού θεραπευτικού προγράμματος.
Αξιολόγηση γνωστικών λειτουργιών
Αξιολόγηση Επιτελικών Λειτουργιών στο Δημοτικό σχολείο (ΑΞΕΛ)
Πρόκειται για ένα εργαλείο ανίχνευσης και διερεύνησης των επιτελικών λειτουργιών και απευθύνεται σε παιδιά σχολικής ηλικίας (6-10 ετών). Είναι σταθμισμένο στον ελληνικό πληθυσμό και περιλαμβάνει
Δοκιμασία Πύργου, με την οποία αξιολογείται η ικανότητα σχεδιασμού, άσκησης γνωστικού ελέγχου και επίλυσης προβλημάτων σε μη λεκτικά πλαίσια
Παρατεταμένη εφαρμογή σύνθετης στρατηγικής απάντησης, που αξιολογεί την ικανότητα εφαρμογής σύνθετης στρατηγικής επιλογής απαντήσεων σε προκαθορισμένα λεκτικά ερεθίσματα
Λεκτικές και μη λεκτικές δοκιμασίες επαγωγικής σκέψης, που αξιολογούν την επαγωγική, αναλυτική και συνθετική σκέψη
Στόχος του ΑΞΕΛ είναι ο εντοπισμός και η αξιολόγηση πιθανών ελλειμμάτων σε διάφορους γνωστικούς τομείς, που σχετίζονται με την εμφάνιση μαθησιακών δυσκολιών, με απώτερο σκοπό τον σχεδιασμό του κατάλληλου, για το κάθε παιδί, προγράμματος εκπαιδευτικής παρέμβασης.
Τεστ Μάθησης και Κατηγοριοποίησης
Το Τεστ Μάθησης και Κατηγοριοποίησης είναι ένα διαγνωστικό εργαλείο σταθμισμένο στον ελληνικό πληθυσμό. Χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση παιδιών που παρουσιάζουν δυσκολίες μάθησης, λόγω επίκτητων ή αναπτυξιακών διαταραχών, όπως Δυσλεξία, Ειδική Γλωσσική Διαταραχή και Επιληψία, ενώ μπορεί να χορηγηθεί και σε άτομα με αισθητηριακές και κινητικές αναπηρίες. Είναι κατάλληλο για παιδιά ηλικίας 5 έως 12 ετών και διαφοροποιείται ως προς δύο ηλικιακές ομάδες (5-8 και 9-12).Το τεστ αποτελείται από δύο κλίμακες: την «Κλίμακα Μάθησης» και την «Κλίμακα Κατηγοριοποίησης», οι οποίες μπορούν να χορηγηθούν ανεξάρτητα η μία από την άλλη καθώς και σε συνδυασμό με άλλα σταθμισμένα τεστ. Οι επιμέρους δοκιμασίες της κάθε κλίμακας αξιολογούν διαφορετικούς τομείς της διαδικασίας της μάθησης και της κατηγοριοποίησης, με σκοπό την ανίχνευση διαταραχών και τον σχεδιασμό εξατομικευμένων προγραμμάτων παρέμβασης.
Το Τεστ μνήμης είναι ένα ψυχομετρικό εργαλείο, σταθμισμένο στον ελληνικό πληθυσμό, που χρησιμοποιείται για τον εντοπισμό δυσκολιών μνήμης, που μπορεί να οφείλονται σε ελλιπή προσοχή ή να εμφανίζονται ως αποτέλεσμα αναπτυξιακών ή επίκτητων διαταραχών, όπως η επιληψία, το σύνδρομο Down, η υποξία, οι κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις κ.ά. Μπορεί να χορηγηθεί σε παιδιά προσχολικής ηλικίας και Δημοτικού σχολείου (5 έως 12 ετών) και διαφοροποιείται ως προς δύο ηλικιακές ομάδες (5-8 ετών και 9-12 ετών), σύμφωνα με τις αναπτυξιακές δυνατότητες των παιδιών, ενώ είναι κατάλληλο και για παιδιά με αισθητηριακές και κινητικές αναπηρίες.
Το τεστ αποτελείται από τρείς κλίμακες: την Ανιχνευτική Κλίμακα Λεκτικής και Οπτικής Μνήμης, η οποία στοχεύει στον εντοπισμό διαταραχών μνήμης, καθώς και την Κλίμακα Ανάκλησης Ιστοριών και την Κλίμακα Ανάκλησης Οπτικών Πληροφοριών, οι οποίες διερευνούν τη φύση και τη σοβαρότητα των διαταραχών αυτών, ώστε να σχεδιαστεί το κατάλληλο εκπαιδευτικό πρόγραμμα παρέμβασης.