Ποιες είναι οι αναμενόμενες δυσκολίες ομιλίας;
Οι δυσκολίες που παρουσιάζονται στην ομιλία σε ένα παιδί με κρανιοπροσωπικές δυσμορφίες σχετίζονται αρχικά με την εστία της ανατομικής δυσμορφίας και εμφανίζονται κυρίως στα υποσυστήματα της αντήχησης, της άρθρωσης και της φώνησης.
Αντήχηση:
Ο ανεπαρκής έλεγχος του αέρα και η διαταραχή της συνεργασίας της ρινικής και στοματικής κοιλότητας μπορούν να προκαλέσουν ποικίλες διαταραχές αντήχησης στη στοματο-ρινο-φαρυγγική κοιλότητα, όπως:
- υπερρινικότητα, δηλ. υπερβολική ποσότητα αέρα περνά από τη ρινική κοιλότητα
- υπορρινικότητα, δηλ. μικρή ποσότητα αέρα περνά από τη ρινική κοιλότητα, λόγω κάποιας ρινικής απόφραξης
- μεικτή ρινικότητα, δηλ. εμφάνιση και υπερρινικότητας και υπορρινικότητας
- ρινολαλία, δηλ. η έντονη διαφυγή αέρα από τη μύτη, κατά την ομιλία
Άρθρωση:
Εφόσον υπάρχει διαφυγή του αέρα προς ή από τη ρινική κοιλότητα, είναι αναμενόμενο να επηρεαστεί και η άρθρωση κάποιων συμφώνων. Αυτά είναι τα σύμφωνα που για την παραγωγή τους απαιτείται μεγάλη ενδοστοματική πίεση, δηλαδή τα στιγμιαία (π.χ. «π», «τ»), τα τριβόμενα (π.χ. «φ», «σ») και τα προστριβόμενα (π.χ. «τσ»), καθώς και έρρινη αντήχηση, δηλαδή τα έρρινα σύμφωνα («μ», «ν»). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την παραγωγή αντισταθμιστικών, αποκλινόντων φωνολογικών σχημάτων. Επιπλέον, τα παιδιά με υπερωοσχιστία χαρακτηρίζονται από ακατάλληλη θέση της γλώσσας και μειωμένη αισθητηριακή αντίληψη της στοματικής κοιλότητας για την ορθή παραγωγή φωνημάτων.
Φώνηση:
Ενδεχομένως υπάρχουν και προβλήματα φώνησης, γιατί δημιουργείται έντονη μυϊκή ένταση στον λάρυγγα λόγω της προσπάθειας να γίνει η ομιλία καταληπτή και να επιτευχθούν οι κατάλληλες εναλλαγές στο ύψος και στην ένταση της φωνής. Μπορεί να εμφανιστούν συμπτώματα που αφορούν την ποιότητα της φωνής, όπως:
- Χαμηλή ένταση φωνής στην προσπάθεια απόκρυψης της υπερρινικότητας
- Αδύναμη ή πεπιεσμένη φωνή.
Εκτός από τα παραπάνω προβλήματα, τα παιδιά με σχιστίες παρουσιάζουν συγχρόνως και άλλες διαταραχές λόγου και ομιλίας, όπως καθυστέρηση στην έναρξη της ομιλίας και καθυστερημένη και αποκλίνουσα φωνολογική μορφοσυντακτική ανάπτυξη με πολλαπλές φωνολογικές αντικαταστάσεις με χρήση «αντισταθμιστικών» φωνημάτων, συνήθως σε οπίσθιες θέσεις.