Η ερώτηση αυτή είναι μάλλον ρητορική. Είναι γεγονός πως τόσο τα γονίδια όσο και πολλοί άλλοι παράγοντες παίζουν ρόλο στη διαμόρφωση του χαρακτήρα ενός παιδιού και σίγουρα κάποια παιδιά γεννιούνται πιο υπεύθυνα από άλλα. Στο να είναι, όμως, υπεύθυνο ένα παιδί καθοριστικό ρόλο παίζει το πώς μεγαλώνει, ποιους τρόπους διαπαιδαγώγησης χρησιμοποιούν οι γονείς του και  ποιες αρχές και εφόδια του προσφέρουν. Στα γονίδια και σε πολλούς άλλους παράγοντες δεν μπορούμε να κάνουμε αλλαγές. Ας δούμε, λοιπόν, τί μπορούμε να κάνουμε για να μεγαλώσουμε υπεύθυνα παιδιά, τα οποία θα μπορούν να αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους σε όλες τις περιστάσεις της ζωής τους.

Αν δούμε  την οικογένεια ως «σύστημα», στο οποίο το κάθε μέλος αποτελεί ένα στοιχείο. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι για να λειτουργήσει αυτό το σύστημα, πρέπει τόσο το κάθε μέλος, όσο και τα μέλη μεταξύ τους να βρίσκονται σε μια ισορροπία. Αυτό επιτυγχάνεται, όταν το κάθε μέλος έχει καταφέρει να διατηρήσει ισορροπία ανάμεσα στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του, όντας ευχαριστημένο στην κατάσταση αυτή.

Καθώς ένα παιδί μεγαλώνει, πρέπει οι γονείς του όλο και περισσότερο να του υποδεικνύουν τομείς, για τους οποίους θα πρέπει να είναι υπεύθυνο. Με αυτό τον τρόπο μαθαίνει να αναλαμβάνει τις ευθύνες του, προκειμένου να γίνεται ανεξάρτητο έχοντας την πεποίθηση ότι μπορεί να τα καταφέρει στη ζωή του.  Θα πρέπει να υπάρχει μια προοδευτική πορεία στην ανάθεση των ευθυνών που αναλαμβάνει το παιδί και  οι ευθύνες να αναπροσαρμόζονται συχνά σύμφωνα με την εξέλιξή του. Το να γίνει υπεύθυνο ένα παιδί σημαίνει ότι χτίζει την ισορροπία του και αυτό αποτελεί προϋπόθεση για να δημιουργήσει αργότερα ένα δικό του «σύστημα οικογένειας». 

Καθώς μεγαλώνει, πρέπει να μάθει σταδιακά να παίρνει αποφάσεις για τη ζωή του με όλο και περισσότερες υποχρεώσεις, αλλά και με περισσότερα δικαιώματα και προνόμια, καθώς επίσης και να   έχει έναν πιο ενεργητικό ρόλο στο σύστημα που λέγεται οικογένεια. 

Από τα παραπάνω, γίνεται σαφές ότι ο  βαθμός υπευθυνότητας που αναπτύσσει ένα άτομο έχει άμεσο αντίκτυπο στην προσωπική του εξέλιξη, στην εικόνα του εαυτού του και  στις σχέσεις του με τους άλλους. 

Τα υπεύθυνα παιδιά  χαρακτηρίζονται από έναν  υψηλό βαθμό συνεργασίας,  η οποία είναι κατά μεγάλο μέρος ανεξάρτητη από την αντίδραση / αποδοχή του άλλου ή κάποιας «ανώτερης» δύναμης. Έχουν αναπτυγμένα εσωτερικά κίνητρα και αντιστέκονται πιο εύκολα σε πιέσεις των συνομηλίκων. Διακρίνονται από αυτοπεποίθηση σε βαθμό τέτοιο που προωθεί τη θετική τους εξέλιξη, καθώς έχουν μια ρεαλιστική εικόνα του εαυτού τους με επίγνωση των δυνατών και αδύναμων σημείων τους. Έχουν επίγνωση των προσωπικών αναγκών τους και την ικανότητα κατάλληλης έκφρασής τους. Ταυτόχρονα  ενδιαφέρονται  για τις απόψεις των άλλων και αναγνωρίζουν τις ανάγκες και τα συναισθήματα τους, έχουν δηλαδή ανεπτυγμένο βαθμό «συναισθηματικής νοημοσύνης». 

Ένα υπεύθυνο παιδί έχει επίσης επίγνωση  των διαθέσιμων εναλλακτικών λύσεων σε μια κατάσταση ή σε ένα πρόβλημα και κάνει συνειδητές επιλογές, των οποίων αναλαμβάνει τις ευθύνες και αντιμετωπίζει τις συνέπειές τους.  Όλα τα παραπάνω χαρακτηριστικά συμβάλλουν ουσιαστικά στην διαμόρφωση μιας ανεπτυγμένης ικανότητας λήψης αποφάσεων και γενικότερα στην διαμόρφωση μιας ενεργητικής στάσης ζωής.