Διαταραχές της έναρξης και διατήρησης του ύπνου

diataraxes enarkshs ypnou
Τί είναι οι διαταραχές έναρξης και διατήρησης του ύπνου;
Οι διαταραχές έναρξης και διατήρησης του ύπνου είναι τα συχνότερα προβλήματα ύπνου. Στις περιπτώσεις διαταραχής έναρξης, ένα παιδί παρουσιάζει προβλήματα στο να πάει στο κρεβάτι του να κοιμηθεί. Μπορεί να θέλει να αποκοιμηθεί στο σαλόνι ή να ξαπλώνει η μητέρα του μαζί του ή ακόμα  να κοιμάται στο κρεβάτι των γονιών του.
Στις διαταραχές διατήρησης του ύπνου, το παιδί αφού έχει αποκοιμηθεί, ξυπνά τη νύχτα, κλαίει και επιζητά την προσοχή των γονιών του. Μερικά παιδιά ξυπνούν αρκετές φορές τη νύχτα και ζητούν διάφορα πράγματα, κάποια ησυχάζουν γρήγορα και ξανακοιμούνται, ενώ άλλα θέλουν να μείνουν οι γονείς κοντά τους, ώσπου να ξανακοιμηθούν. Το πρόβλημα στη διαταραχή διατήρησης του ύπνου του παιδιού δεν είναι το ξύπνημα ή «μισοξύπνημα» κατά τη διάρκεια της νύχτας. Το πραγματικό πρόβλημα δημιουργείται, επειδή το παιδί δεν μπορεί να ξανακοιμηθεί χωρίς τη «βοήθεια» των γονιών του.
Πώς δημιουργούνται;
Οι συνήθειες του ύπνου του παιδιού επηρεάζονται από παράγοντες όπως πείνα, πόνος, αρρώστιες, αλλά και από τη γενική «ατμόσφαιρα» στο σπίτι- το οικογενειακό κλίμα, τυχόν οικογενειακά προβλήματα, την παρουσία αδελφών κ.α.  Ακόμα, άλλοι παράγοντες που φαίνεται να επηρεάζουν είναι το άγχος, συμβάντα της ημέρας που πέρασε αλλά και η διαχείριση της «διαδικασίας ύπνου» από τους γονείς.
Διαταραχή έναρξης ύπνου
Τί είναι η διαταραχή έναρξης ύπνου;
Για πολλούς γονείς, η ώρα που θα πρέπει το παιδί να πέσει για ύπνο, μετατρέπεται σε «εφιάλτη», καθώς το παιδί αρνείται να ξαπλώσει μόνο και απαιτεί να βρίσκεται και να ασχολείται μαζί  του για πολλή ώρα ο ένας γονιός, διαβάζοντας του για παράδειγμα πολλά παραμύθια. Ακόμα, μπορεί  το παιδί να βρίσκει συνεχώς νέες δικαιολογίες προκειμένου να σηκωθεί από το κρεβάτι του. Επομένως, αρκετοί γονείς αναστατώνονται καθώς πλησιάζει η ώρα του ύπνου, γιατί σκέφτονται πόσο θα υποφέρουν όλοι μέχρι τελικά να κοιμηθεί το παιδί τους. 
Πώς αντιμετωπίζεται;
Θα πρέπει οι γονείς να ακολουθήσουν ορισμένα βήματα, τα οποία θα βοηθήσουν τα παιδιά να μπουν σε «πρόγραμμα ύπνου».
  • Το πρώτο βράδυ που θα εφαρμόσετε αυτό το «πρόγραμμα», φροντίστε να νυστάζει το παιδί πολύ, π.χ. να το βάλετε αργά για ύπνο ή να μην έχει κοιμηθεί το μεσημέρι.
  • Δημιουργήστε μια διαδικασία «ρουτίνας» πριν πάει το παιδί για ύπνο, η οποία θα «εκτελείται» κάθε βράδυ με την ίδια σειρά, με τρυφερότητα, σταθερότητα και ηρεμία (π.χ. κάνει ένα μπάνιο, πλένει τα δόντια του, διαβάζετε ένα παραμύθι). Αυτή η «ιεροτελεστία», προετοιμάζει το παιδί για την αλλαγή από την εγρήγορση και διασκέδαση της ημέρας στη χαλάρωση και ξεκούραση της νύχτας. Δραστηριότητες όπως έντονα παιχνίδια, παρακολούθηση ταινιών ή τηλεόρασης δεν ενδείκνυνται για αυτή τη φάση προσαρμογής, διότι αντί να χαλαρώνουν το παιδί, ανεβάζουν την έντασή του και κατά συνέπεια δυσχεραίνουν την προσπάθεια του να ηρεμήσει.
  • Στη συνέχεια, βάλτε το για ύπνο, φροντίζοντας να έχουν ικανοποιηθεί όλες οι βιολογικές του ανάγκες (τουαλέτα, δίψα κ.τ.λ.), έτσι ώστε το παιδί να μην μπορεί να παρατείνει την ώρα που θα ξαπλώσει στο κρεβάτι με τέτοιου είδους ζητήματα.
  • Μετά, πείτε «καληνύχτα» και φεύγετε από το δωμάτιο.Είναι πολύ σημαντικό, να μη μείνετε κοντά, γιατί έτσι το ενθαρρύνετε να μείνει ξύπνιο.
  • Αν αρχίσει να κλαίει μόλις φύγετε από το δωμάτιο, μην επιστρέψετε αμέσως. Αν συνεχίσει να κλαίει, μπείτε στο δωμάτιό, αλλά ο μοναδικός σας σκοπός θα πρέπει να είναι απλά να του διαβεβαιώσετε ότι είστε κοντά του. Μιλήστε του μονολεκτικά, όπως: «Είναι ώρα για ύπνο τώρα» ή «Κοιμήσου τώρα». Δεν θα ήταν σκόπιμο να το πάρετε αγκαλιά ή να του μιλήσετε πέρα από αυτή την καθησυχαστική φράση, διότι μια τέτοια συμπεριφορά θα λειτουργούσε ως ενίσχυση του κλάματος, με αποτέλεσμα όλη αυτή η διαδικασία να παρατείνεται. Βάλτε το παιδί στην κατάλληλη θέση για να κοιμηθεί και πείτε του μονολεκτικά «Κοιμήσου τώρα», δηλαδή μην ασχοληθείτε ιδιαίτερα μαζί του (δεν ενισχύετε), ο σκοπός είναι μόνο να δείξετε στο παιδί ότι βρίσκεστε κοντά. Αυτή η διαδικασία επαναλαμβάνεται, ώσπου να κοιμηθεί το παιδί.
  • Σε περίπτωση που το παιδί σηκώνεται από το κρεβάτι, καλό θα ήταν οι γονείς στην αρχή του «προγράμματος» να είναι κοντά στο δωμάτιο, ώστε ακόμα και αν σηκωθεί, να μην μπορεί να απομακρυνθεί πολύ από το δωμάτιό. Όταν σηκωθεί λοιπόν το παιδί, θα το πάρουμε από το χέρι και θα το βάλουμε σιωπηλά πάλι στο κρεβάτι του, ήρεμα, αλλά αποφασιστικά. Αυτή η διαδικασία επαναλαμβάνεται, ώσπου να κοιμηθεί το παιδί.
Διαταραχή διατήρησης ύπνου:
Τί είναι η διαταραχή διατήρησης ύπνου;
Το παιδί ξυπνάει τρεις έως και δέκα φορές κάθε βράδυ, είναι αδύνατο να ξανακοιμηθεί μόνο του, χωρίς βοήθεια, πετάγεται με τον παραμικρό θόρυβο και κοιμάται λιγότερες ώρες από το φυσιολογικό.
Πώς αντιμετωπίζετε;
Μπορούμε να το βοηθήσουμε να ρυθμίσει καλύτερα το «βιολογικό ρολόι» του. Αυτό μπορεί να γίνει με το να μάθει τη διαφορά ανάμεσα στη νύχτα και τη μέρα. Στην αρχή της ζωής τους, τα μωρά δεν έχουν μάθει να ξεχωρίζουν την ημέρα από τη νύχτα. Συνεπώς, κάποια από αυτά κοιμούνται όλη μέρα, μένοντας ξύπνια τη νύχτα. Προσπαθήστε να βοηθήσετε από νωρίς το παιδί σας να μάθει να διαχωρίζει την ημέρα από την ήρεμη νύχτα, ώστε να εγκατασταθεί με αυτό τον τρόπο ο βιολογικός ρυθμός εγρήγορσης και ηρεμίας.
Παρακάτω ακολουθούν κάποιες συμβουλές: 
  • Την ημέρα το δωμάτιο θα πρέπει να είναι φωτεινό και να έχει τους φυσιολογικούς ήχους της ημέρας. 
  • Μην περπατάτε «στα νύχια», όταν το παιδί σας κοιμάται την ημέρα. 
  • Όταν ταΐζετε το μωρό σας τη νύχτα, να είστε πολύ σύντομοι χωρίς ιδιαίτερες αγκαλιές και χωρίς πολλά λόγια.
  • Φορέστε του πιτζάμες μόνο την ώρα που πάει για ύπνο.
  • Στα ημερήσια γεύματα ας κυριαρχεί ο διάλογος, ενώ στα βραδινά/νυχτερινά η ησυχία.
  • Δημιουργήστε τις κατάλληλες συνθήκες ύπνου (σωστή θερμοκρασία, ηρεμία κ.τ.λ.)
  • Βοηθήστε το παιδί να συνδέσει τον ύπνο με κάποιο αντικείμενο που έχει μαζί του τη διάρκεια της νύχτας και απομακρύνετε όλα τα άλλα παιχνίδια από το κρεβάτι του.
  • Όταν το παιδί ξυπνήσει τη νύχτα και σας αναζητά, ελέγξτε πρώτα αν είναι αδιάθετο ή αν έχει λερωθεί. Αν τίποτα από αυτά δεν ισχύει, απλά βάλτε το σε μια άνετη θέση ύπνου χωρίς να του μιλάτε, δίχως να ανάψετε το φως ή να το πάρετε αγκαλιά. Ένα καθησυχαστικό «σσσσς….» είναι αρκετό.
  • Αν το παιδί ζητά τροφή / γάλα τη νύχτα και οι γονείς το ταΐζουν κατά τη διάρκεια της νύχτας, ενισχύουν αυτή τη συμπεριφορά και δημιουργούν έναν φαύλο κύκλο προσφοράς και ζήτησης που μπορεί να διαρκέσει πολύ καιρό. Άμεση συνέπεια είναι η υγρή πάνα από την οποία το παιδί ξυπνά και ξαναπεινάει. Αυτός ο φαύλος κύκλος μπορεί να οδηγήσει σε πολλές ξάγρυπνες νύχτες για τους γονείς, αλλά και για το παιδί με αρνητικές επιπτώσεις  στη σωματική και ψυχολογική τους κατάσταση. Ακόμα, μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα μια ανεπιθύμητη αύξηση βάρους και τερηδόνα του παιδιού. Οι γονείς, λοιπόν, θα ήταν καλό να βοηθήσουν το παιδί τους να προσαρμοστεί σταδιακά, αλλά σταθερά, σε ένα λειτουργικό ρυθμό εγρήγορσης και χαλάρωσης με το να αντικαταστήσουν το νυχτερινό γεύμα του με λίγο νεράκι, παρά τις τυχόν διαμαρτυρίες του.

Περισσότερα

blog

Μεινετε ενημερωμενοι. Νεα, αποψεις και ενδιαφεροντα αρθρα

Χριστούγεννα και Πρωτοχρονιά - μέρες χαράς ή μελαγχολίας;

Αργοπορημένη προσέλευση γονέων και παιδιών στο σχολείο και στα μαθήματά τους – Μηνύματα που στέλνουν οι γονείς