Θεραπευτική Ύπνωση

Η ύπνωση είναι μια θεραπευτική μέθοδος στo πλαίσιο μίας ψυχοθεραπείας από έναν θεραπευτή και δεν είναι ένας εύκολος τρόπος να λύσει κανείς «διά μαγείας» όλα του τα προβλήματα χωρίς κόπο.

Δεν έχει τίποτα κοινό με τις παρουσιάσεις σε διάφορα shows από «υπνωτιστές» που προτρέπουν τους ανθρώπους να κάνουν πράγματα «χωρίς τη θέλησή τους», να ρεζιλεύονται και να μη θυμούνται μετά τίποτα από όσα συνέβησαν.

Είναι μια τεχνική κι όχι ένα είδος θεραπείας και πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο από ειδικευόμενους επιστήμονες υγείας, όπως ψυχολόγους και ψυχιάτρους.

Η ύπνωση ξεκινάει με τη μετατόπιση και την εστίαση της προσοχής του ασθενή σε κάποιο σημείο. Το σημείο εστίασης μπορεί να είναι εξωτερικό (π.χ. να κοιτάει ο θεραπευόμενος ένα συγκεκριμένο αντικείμενο)  ή εσωτερικό (π.χ. να συγκεντρωθεί σε  χαλαρωμένα μέρη του σώματός του).

Στην ύπνωση ο θεραπευόμενος αντιλαμβάνεται επιλεκτικά ένα συγκεκριμένο θέμα και δίνει όλο και  λιγότερη σημασία σε άλλα ερεθίσματα με αποτέλεσμα να είναι πιο δεκτικός στην ανακάλυψη  διαφορετικών λύσεων, να κάνει διαφορετικές ερμηνείες και να  βλέπει διάφορα θέματα από μια  διαφορετική οπτική γωνία. Έτσι, μπορεί και  βρίσκει τρόπους για την επίλυση των προβλημάτων του, αποκτά δύναμη και επίγνωση του εαυτού του. 

Όλοι οι άνθρωποι μπορούν να υπνωτιστούν, αλλά αναγκαία προϋπόθεση είναι να θέλει το ίδιο το άτομο να υποβληθεί σε ύπνωση. 

Το βάθος της ύπνωσης μπορεί να διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο, ανάλογα με το είδος του προβλήματος, την ικανότητα του ανθρώπου να υπνωτιστεί και το πόσο διατεθειμένος είναι να πραγματοποιήσει αλλαγές στον εαυτό του και τη ζωή του.

Συνήθως,  μία κατάσταση ελαφράς ύπνωσης, κάτι δηλαδή που εύκολα πετυχαίνουν οι περισσότεροι άνθρωποι, είναι αρκετή για να επιφέρει αποτελέσματα στις περισσότερες περιπτώσεις.

Κατά τη διάρκεια της ύπνωσης δεν χάνει κανείς τον έλεγχο του εαυτού του, ούτε παύει  να αντιλαμβάνεται αυτά που συμβαίνουν. Σε κατάσταση ύπνωσης ο θεραπευόμενος  έχει πλήρη έλεγχο και δεν θα κάνει κάτι που δεν θέλει και θα  μιλήσει μόνο  για θέματα που ο ίδιος επιθυμεί.  Είναι απλά πολύ χαλαρωμένος και επιλεκτικά συγκεντρωμένος σε κάτι, αλλά μπορεί να ακούει και να αντιλαμβάνεται τα πάντα. Έτσι, αν μέσα στην ύπνωση  ζητηθεί κάτι από αυτόν, το οποίο είναι ενάντια στις αξίες του ή κάτι που δε θέλει να κάνει, ο θεραπευόμενος βγαίνει αυτομάτως και εκούσια από την ύπνωση, καθώς έχει πλήρη συνείδηση του παράδοξου της εντολής.

Μπορούμε να παρομοιάσουμε τη διαδικασία της ύπνωσης με τη μεταφορική εικόνα μιας πεζοπορίας,  όπου ο θεραπευόμενος  διαλέγει τη διαδρομή και ο θεραπευτής είναι ο συνοδοιπόρος  που του  προτείνει  κατευθύνσεις, τις οποίες μπορεί να ακολουθήσει για να φτάσει στον προορισμό που επιθυμεί. Ο θεραπευόμενος, όμως, είναι αυτός που θα αποφασίσει  αν θα ακολουθήσει μια  κατεύθυνση που προτείνει ο θεραπευτής,  πότε θα φτάσει στον προορισμό του,  πόσες στάσεις θα κάνει και αν ακόμα, θα κάνει μια παράκαμψη για να φτάσει στο σημείο που επιθυμεί.

Κατά τη διάρκεια της ύπνωσης γίνεται πολλές φορές και ψυχοθεραπευτική δουλειά μέσω διαλόγου μεταξύ  θεραπευτή και θεραπευόμενου.

Οι άνθρωποι ανταποκρίνονται στην ύπνωση με διαφορετικούς τρόπους. Μερικοί περιγράφουν την εμπειρία τους σαν μια διαφορετική κατάσταση συνείδησης. Άλλοι, περιγράφουν την ύπνωση σαν μια φυσιολογική κατάσταση εστιασμένης προσοχής και απορρόφησης, κατά τη διάρκεια της οποίας αισθάνονται ήρεμοι και χαλαροί. Βέβαια, τα  θεραπευτικά  αποτελέσματα  μπορούν   να   υπάρχουν   ανεξάρτητα  από  το   πώς βιώνει την κατάσταση της ύπνωσης ο θεραπευόμενος.

Για να επιτευχθούν οι επιθυμητές αλλαγές  για τις οποίες έχουν συμφωνήσει ο θεραπευτής και ο θεραπευόμενος, ο υπνοθεραπευτής καθοδηγεί τη φαντασία του σε γεγονότα και καταστάσεις, που αν συνέβαιναν στην πραγματικότητα θα προκαλούσαν τις επιθυμητές αλλαγές. Οι προτάσεις που θα υποβάλει ο θεραπευτής για να υπάρξουν οι συγκεκριμένες αλλαγές είναι οι λεγόμενες υποβολές.

Αφού ο θεραπευόμενος έχει μπει αρκετές φορές σε κατάσταση ύπνωσης  με τη βοήθεια του θεραπευτή και έχουν επιτευχθεί κατά ένα μεγάλο μέρος οι στόχοι του προγράμματος ψυχοθεραπείας, θα μπορούσε ο θεραπευόμενος να περάσει σε ένα δεύτερο επίπεδο και να εκπαιδευτεί στην αυτόΰπνωση. Η αυτοΰπνωση είναι η διαδικασία με την οποία ένας άνθρωπος είναι σε θέση να βάζει τον εαυτό του σε κατάσταση ύπνωσης. Σκοπός είναι η αξιοποίηση της αυτοϋπνωτικής ικανότητας, για την επίτευξη θεραπευτικών στόχων και την ενίσχυση των αποτελεσμάτων της υπνοθεραπείας, καθώς και η ανεξαρτησία του θεραπευόμενου από τον θεραπευτή.

Η ύπνωση μπορεί να χρησιμοποιηθεί μεταξύ άλλων σε αγχώδεις διαταραχές, σε προγράμματα διακοπής καπνίσματος και σε ψυχοσωματικές διαταραχές.