Μέθοδοι
Ψυχοθεραπεία γνωσιακής - συμπεριφοριστικής κατεύθυνσης
Η βασική θέση της γνωσιακής – συμπεριφορικής ψυχοθεραπείας είναι ότι ο τρόπος με τον οποίο σκεφτόμαστε ευθύνεται για τα συναισθήματά μας και κατά συνέπεια, για την συμπεριφορά μας. Πιο συγκεκριμένα, έχει τρεις βασικές αρχές :
- Ο τρόπος σκέψης επηρεάζει τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά.
- Ο τρόπος σκέψης μπορεί να ελεγχθεί και να αλλάξει.
- Οι αλλαγές στον τρόπο σκέψης μπορούν να επιφέρουν τις επιθυμητές αλλαγές στο συναίσθημα και στη συμπεριφορά.
Ο τρόπος με τον οποίο σκέφτεται ένα άτομο είναι αποτέλεσμα της μάθησης που προκύπτει από τις προηγούμενες εμπειρίες του, καθώς και των επιδράσεων της οικογένειάς του και της κοινωνίας στην οποία ζει. Ο τρόπος σκέψης μπορεί μερικές φορές να μην είναι λειτουργικός ή ρεαλιστικός, οδηγώντας σε προβληματικές συμπεριφορές. Αυτός ο τρόπος είναι δυνατόν να αλλάξει μέσω μιας νέας διαδικασίας μάθησης (π.χ. με μία θεραπευτική διαδικασία) και να γίνει πιο λειτουργικός και ρεαλιστικός, έτσι ώστε να τροποποιηθεί ανάλογα και η συμπεριφορά του ατόμου.
Γενικά χαρακτηριστικά της γνωσιακής – συμπεριφοριστικής ψυχοθεραπείας:
- Ο θεραπευτής καλείται να καταλάβει με ποιον τρόπο ο πελάτης δομεί τον κόσμο μέσα του και πώς αυτό μπορεί να επηρεάζει τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά του.
- Η θεραπεία είναι βραχυπρόθεσμη και εστιάζει στο παρόν και στο συγκεκριμένο πρόβλημα που αντιμετωπίζει το άτομο. Οι εμπειρίες του παρελθόντος χρησιμοποιούνται για να γίνουν κατανοητές οι συνθήκες μέσα στις οποίες δημιουργήθηκε το παρόν πρόβλημα.
- Είναι δομημένη και σταθερά προσανατολισμένη στους στόχους και στη θεραπευτική διαδικασία. Ο θεραπευόμενος έχει ενεργητικό ρόλο.
- Η θεραπεία εστιάζει στην ανεύρεση και την τροποποίηση των μη ρεαλιστικών και δυσλειτουργικών σκέψεων, καθώς και στην εκμάθηση νέων συμπεριφορών.
- Ο θεραπευτής δεν θεωρείται αυθεντία. Είναι ο ειδικός, ο οποίος χρησιμοποιεί τις γνώσεις του και συνεργάζεται με το θεραπευόμενο προκειμένου να τον βοηθήσει να ανακαλύψει νέους τρόπους σκέψης και συμπεριφοράς.
- Η επιλογή των θεραπευτικών στόχων γίνεται κατόπιν συμφωνίας του θεραπευτή με το θεραπευόμενο.
- Βασικό στοιχείο της θεραπείας είναι η «δουλειά (ή οι ασκήσεις) στο σπίτι». Αυτό σημαίνει ότι ο θεραπευόμενος καλείται μεταξύ των συνεδριών να «δοκιμάσει» νέους τρόπους σκέψης και συμπεριφοράς μέσω συγκεκριμένων ασκήσεων με την καθοδήγηση και βοήθεια του θεραπευτή.
Η αξιοπιστία της γνωσιακής - συμπεριφοριστικής ψυχοθεραπείας, που βασίζεται στον έλεγχο της αποτελεσματικότητας των παρεμβάσεων και η σχετικά μικρή χρονική διάρκειά της είναι πιθανόν οι κύριοι λόγοι της μεγάλης διάδοσής της. Είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική στην αντιμετώπιση των φοβιών, της κατάθλιψης και των διαταραχών του άγχους.