Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες: Μετά τη Διάγνωση Τι;

Ο όρος «ειδικές μαθησιακές δυσκολίες» αναφέρεται σε μία ξεχωριστή κατηγορία μαθησιακών δυσκολιών που αφορούν τη μάθηση και πιο συγκεκριμένα, την επεξεργασία του γραπτού λόγου. Οι δυσκολίες που παρατηρούνται συνήθως στον μαθητή είναι στην ανάγνωση, στη γραφή και στα μαθηματικά.

Οι ΕΜΔ δε συνυπάρχουν με νοητική υστέρηση, επομένως για να διαγνωστεί ένα άτομο με ΕΜΔ πρέπει να βρίσκεται το νοητικό του δυναμικό σε φυσιολογικό επίπεδο. 

Υπάρχουν τέσσερα είδη ειδικών μαθησιακών δυσκολιών:

Η διάγνωση των μαθησιακών δυσκολιών πραγματοποιείται από δημόσιους φορείς όπως ΚΕ.Δ.Α.ΣΥ. από εξειδικευμένους επιστήμονες, όπως: παιδοψυχολόγους, λογοθεραπευτές και ειδικούς παιδαγωγούς, μέσω τυποποιημένων αξιολογήσεων που εντοπίζουν τις ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες του μαθητή. Η έγκαιρη διάγνωση είναι κρίσιμη, καθώς η πρώιμη παρέμβαση μπορεί να συμβάλει στη μείωση των επιπτώσεων των δυσκολιών στη μάθηση και στην αποφυγή της σχολικής αποτυχίας ή της αρνητικής ψυχολογικής επιβάρυνσης. 

Η διάγνωση είναι μόνο το πρώτο βήμα. Ακολουθεί ένας σχεδιασμός εξατομικευμένων στρατηγικών για την υποστήριξη του μαθητή. Οι βασικές κατευθύνσεις αφορούν:

Είναι κρίσιμη η σωστή πληροφόρηση των εκπαιδευτικών, ώστε να υπάρχει συνεργασία στην υποστήριξη του παιδιού. Οι εκπαιδευτικοί πρέπει να είναι ενήμεροι για τις ιδιαιτερότητες του μαθητή,  ώστε να προσαρμόζουν τη διδασκαλία τους κατάλληλα.

Οι γονείς διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη στήριξη του παιδιού τους. Χρειάζεται να ενημερωθούν για τη φύση της ειδικής μαθησιακής δυσκολίας και να ενθαρρύνουν το παιδί, αποφεύγοντας τη σύγκριση με συνομήλικους. Παράλληλα, μπορούν να προσφέρουν ένα υποστηρικτικό και ασφαλές περιβάλλον μάθησης στο σπίτι.

Μετά τη διάγνωση, οι εκπαιδευτικοί καλούνται να εφαρμόσουν προσαρμοσμένες διδακτικές στρατηγικές. Αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν τη χρήση συχνών επαναλήψεων, καταμερισμός των μαθημάτων σε μικρότερα βήματα, αξιοποίηση οπτικών βοηθημάτων ή διαδραστικών τεχνολογιών και πολυαισθητηριακών μεθόδων διδασκαλίας. Ο στόχος είναι να γίνει η διδασκαλία πιο προσβάσιμη και να διευκολυνθεί η συμμετοχή του μαθητή στη μαθησιακή διαδικασία.

Οι ειδικοί όπως: ψυχολόγοι, ειδικοί παιδαγωγοί, λογοθεραπευτές και εργοθεραπευτές είναι αναπόσπαστο κομμάτι στη διαχείριση των μαθησιακών δυσκολιών. Μετά τη διάγνωση, είναι απαραίτητο η δημιουργία ενός εξατομικευμένου προγράμματος παρέμβασης, που θα καλύπτει τις ιδιαίτερες ανάγκες του μαθητή.

Η τεχνολογία μπορεί να διαδραματίσει καταλυτικό ρόλο στην υποστήριξη μαθητών με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες. Ειδικές εφαρμογές και εργαλεία λογισμικού μπορούν να ενισχύσουν τις δεξιότητες στην ανάγνωση, γραφή και τα μαθηματικά, π.χ., οι εφαρμογές ανάγνωσης με υποστήριξη ήχου κ.α.

Η διάγνωση μαθησιακών δυσκολιών μπορεί να επηρεάσει την αυτοεκτίμηση του μαθητή, καθώς και τη συναισθηματική του κατάσταση. Επομένως, η ψυχολογική υποστήριξη από συμβούλους ή ψυχολόγους είναι συχνά απαραίτητη για την ενίσχυση της αυτοπεποίθησης και της συναισθηματικής ανθεκτικότητας του παιδιού. Η στήριξη αυτή μπορεί να περιλαμβάνει συνεδρίες ατομικής ή ομαδικής συμβουλευτικής, οι οποίες βοηθούν το παιδί να αναπτύξει στρατηγικές διαχείρισης άγχους και συναισθηματικών δυσκολιών που σχετίζονται με τη μαθησιακή του εμπειρία.

Οι ΕΜΔ υπάρχουν καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του ατόμου. Η υποστήριξη δεν σταματά μετά το σχολείο, αλλά επεκτείνεται στην ενήλικη ζωή, όπου οι δεξιότητες προσαρμογής και οι στρατηγικές αυτοδιαχείρισης είναι αναγκαίες. Η προετοιμασία του παιδιού από μικρή ηλικία να κατανοεί τις δικές του δυσκολίες και να αναπτύσσει τεχνικές αντιμετώπισής τους συμβάλλει στην ομαλή ενσωμάτωσή του στην κοινωνία.

Η διάγνωση των ειδικών μαθησιακών δυσκολιών αποτελεί την αρχή μιας απαιτητικής αλλά κρίσιμης διαδικασίας παρέμβασης και υποστήριξης. Το σχολείο, η οικογένεια και οι ειδικοί θα πρέπει να συνεργάζονται για να διασφαλίσουν ότι ο μαθητής θα αναπτύξει τις απαραίτητες δεξιότητες για να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες του.

Παράλληλα θα πρέπει να φροντίσουν να ενισχύσουν «τα δυνατά σημεία» του μαθητή (π.χ. ταλέντα,  όπως η ζωγραφική, ο αθλητισμός, χαρακτηριστικά προσωπικότητας, όπως: η ενσυναίσθηση και ενδιαφέροντα, όπως: η προστασία του περιβάλλοντος), γιατί η επιτυχία της παρέμβασης δεν εξαρτάται μόνο από την εξειδικευμένη βοήθεια, αλλά και από το πώς θα ενθαρρυνθεί ο μαθητής να αποδεχτεί τις δυσκολίες του και να ενισχυθεί ψυχολογικά και συναισθηματικά.