Αργοπορημένη προσέλευση γονέων και παιδιών στο σχολείο και στα μαθήματά τους – Μηνύματα που στέλνουν οι γονείς

Ένας από τους σημαντικότερους και δυσκολότερους ρόλους στις ζωές των ανθρώπων είναι το να είναι κανείς γονιός. Είναι αναμενόμενο πως κάποιες φορές όλοι χάνουμε τις ισορροπίες μας και στον σημαντικότερο ρόλο μας, ως γονείς, θεωρούμε πως «μικρά ατοπήματα»  δεν επιφέρουν σημαντικές επιπτώσεις στα παιδιά μας. Ένα από αυτά τα «μικρά ατοπήματα», που παρατηρείται συχνά είναι η αργοπορημένη προσέλευση των παιδιών (τα οποία φέρνουν οι γονείς!!) στις σχολικές ή και εξωσχολικές τους υποχρεώσεις (π.χ. προσέλευση στο σχολείο, στο σχολικό λεωφορείο, στα εξωσχολικά μαθήματα, στις εξωσχολικές δραστηριότητες , όπως χορό, μπάσκετ  κ.ά.).

Όμως στην πραγματικότητα, ποια μηνύματα στέλνουν οι γονείς στα παιδιά τους με αυτόν τον τρόπο, τι πρότυπα συμπεριφοράς τους μεταφέρουν και ποιος ο αντίκτυπος αυτής της στάσης;

Κατ’ αρχάς, η καθυστερημένη προσέλευση του παιδιού στο σχολείο συνήθως προηγείται από αργοπορημένη προετοιμασία στο σπίτι. Αφού δε δόθηκε ικανοποιητικός χρόνος για να ετοιμαστεί η οικογένεια, είναι εξαιρετικά πιθανό να έχει προηγηθεί βιασύνη, πίεση, άγχος και ένταση.

Με την καθυστερημένη προσέλευση στο σχολείο τα παιδιά χάνουν πρωτίστως την πρωινή συγκέντρωση του σχολείου, η οποία αποτελεί τη μοναδική ευκαιρία συγκέντρωσης όλης της σχολικής κοινότητας και  στην οποία μπορεί να δοθούν μηνύματα/ πληροφορίες που αφορούν όλο το σχολείο. Η συγκέντρωση αυτή συμβολίζει όχι μόνο τον θεσμό του σχολείου, αλλά το γεγονός ότι το παιδί δεν είναι μόνο μέλος της τάξης του, αλλά ταυτόχρονα ανήκει και σε μια μεγαλύτερη κοινότητα, που λέγεται «σχολείο» και με αυτόν τον συμβολισμό καλλιεργείται το αίσθημα του «ανήκειν».

Επίσης πρέπει να τονιστεί, ότι το σχολείο είναι η πιο σημαντική υποχρέωση των παιδιών στην οποία πρέπει να μάθουν να είναι συνεπή και να την αγαπούν. Αν οι γονείς όμως καθυστερούν να φτάσουν στο σχολείο, τους περνάνε το μήνυμα ότι κάτι άλλο (π.χ. να κοιμάμαι λίγο πιο πολύ, να διαλέγω για πολλή ώρα τι θα φορέσω) ήταν πιο σημαντικό από το να είναι στην ώρα τους  εκεί.

Με μια αργοπορημένη προσέλευση στο σχολείο, οι γονείς επίσης περνάνε το μήνυμα πως τους κανόνες του σχολείου, αλλά κατ’ επέκταση και στη ζωή μας γενικότερα, άλλοτε τους τηρούμε και άλλοτε όχι, ανάλογα με το πώς μας βολεύει. Ένα αθώο «Έλα μωρέ δεν έγινε και τίποτα να αργήσεις λίγο», μεταφράζεται σε «Έλα μωρέ τι πειράζει κι αν δεν το κάνω αυτό;»-  με το «αυτό» να περιλαμβάνει οποιονδήποτε κανόνα θα πρέπει να ακολουθήσει το παιδί αργότερα στο σπίτι, στις ομάδες με φίλους, σε εξωσχολικές δραστηριότητες κ.λπ.

Η αργοπορημένη προσέλευση ενός παιδιού στο σχολείο οδηγεί και στην αργοπορημένη προσέλευσή του στην τάξη, διακόπτοντας  το  μάθημα και κατά συνέπεια καθυστερώντας ολόκληρη την τάξη του μέχρι να τακτοποιήσει τα πράγματά του (να βγάλει τα βιβλία του κ.λπ.) και μέχρι η δασκάλα  να ξαναπεί αυτά που είπε στην αρχή του μαθήματος. Αυτό το γεγονός αναστατώνει και δυσανασχετεί τους άλλους μαθητές με αποτέλεσμα την αρνητική έκθεση του παιδιού σε όλη την τάξη.

Σε ιδιωτικά πλαίσια (π.χ. ιδιωτικό σχολείο, φροντιστήρια) μια ασυνεπής συμπεριφορά των γονέων όσον αφορά για παράδειγμα την προσέλευση των παιδιών μεταφράζεται ως μήνυμα ότι τα χρήματα, μάς δίνουν το δικαίωμα να παρακάμπτουμε  ή να διαμορφώνουμε τους κανόνες του σχολείου - και κατά συνέπεια  και όλων των πλαισίων που δραστηριοποιούνται - σύμφωνα με τις ανάγκες μας («Αφού πληρώνω δεν πειράζει να αργήσω και λιγάκι»).

Όσον αφορά στην αργοπορημένη προσέλευση παιδιών στη συμφωνημένη ώρα για το σχολικό λεωφορείο, ή σε πούλμαν για να πάνε εκδρομή,  οι γονείς άθελά τους καλλιεργούν μηνύματα που μπορεί να «μεταφραστούν» από τα παιδιά με διαφορετικές, αλλά εξ’ ίσου αρνητικές επιπτώσεις: 

Τις περισσότερες φορές τα παιδιά εκλαμβάνουν αυτή τη συμπεριφορά από τους γονείς, ως κάτι μη μεμπτό και κατά συνέπεια θεωρούν, πως δεν έγινε και τίποτα που αργούν. Μαθαίνουν έτσι ότι είναι αποδεκτό να αδιαφορούν  για καταστάσεις όπως οι παραπάνω καθώς  και για τα συναισθήματα των άλλων («Δεν πειράζει που τα άλλα παιδιά περιμένουν στο σχολικό εξ’ αιτίας μου.» ή «Οι λόγοι που καθυστέρησα εγώ ήταν πιο σημαντικοί από το να περιμένουν λίγο οι συμμαθητές μου.», «Δεν πειράζει που αργώ στο εξωσχολικό μου μάθημα (π.χ. στο μάθημα αγγλικών, στο μάθημα λογοθεραπείας), γιατί αυτά τα μαθήματα δεν είναι και τόσο σημαντικά κι έτσι δεν πειράζει να αργήσω και πέντε λεπτά.»).

Ωστόσο υπάρχουν και περιπτώσεις παιδιών τα οποία, εξαιτίας αυτής της συμπεριφοράς των γονέων τους, έχουν αισθήματα ντροπής και ενοχής, για τα οποία δεν ευθύνονται  τα ίδια και πιθανό να μην ξέρουν και πώς να τα διαχειριστούν («Με περιμένουν και δυσανασχετούν- ίσως και 20 συμμαθητές μου – για να μπω εγώ στο σχολικό.», «Αργούν – ίσως και 20 συμμαθητές μου – στο μάθημά τους εξαιτίας μου!», «Περιμένουν – δεν ξέρω πόσοι …. συμμαθητές μου … στις επόμενες στάσεις του σχολικού και ταλαιπωρούνται εξαιτίας μου ….»).

Με την καθυστερημένη παραλαβή των παιδιών από το σχολείο, οι γονείς στέλνουν ακόμα χειρότερα μηνύματα στο παιδί, όπως ότι κάτι άλλο είχε προτεραιότητα για τον γονέα από το παιδί.  Άρα το παιδί βιώνει ανασφάλεια για τα συναισθήματα του γονέα προς αυτό και ενδέχεται η ανασφάλεια αυτή να του δημιουργήσει ακόμα και συναισθηματικά κενά.

Από τα παραπάνω, συμπεραίνουμε ότι  η αργοπορημένη προσέλευση των γονέων στο σχολείο, στα μαθήματα και στο σχολικό λεωφορείο ή  η καθυστέρηση της παραλαβής τους από τους γονείς, μπορεί να φαίνεται με την πρώτη ματιά μικρό «παράπτωμα», άνευ σημασίας,  ουσιαστικά όμως περνάει πολλά μηνύματα στα παιδιά, διότι τα παιδιά υιοθετούν τα γονεϊκά αυτά πρότυπα σε όλα τα κοινωνικά τους πλαίσια και παρεμποδίζονται με αυτόν τον τρόπο  στην ομαλή κοινωνική και ακαδημαϊκή τους  εξέλιξη.

Ιδιαίτερα, αν τα παραπάνω συνδυάζονται με μια διαπαιδαγώγηση των γονέων η οποία χαρακτηρίζεται από  ανακρίβεια, ασυνέπεια και αστάθεια γενικότερα, τότε καλλιεργούνται στα παιδιά συμπεριφορές και πεποιθήσεις, οι οποίες μπορεί να οδηγούν στο:  

Σύμφωνα με τα παραπάνω, μπορούμε  λοιπόν να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι η καλλιέργεια της ακρίβειας και της συνέπειας εξαρτάται σε ένα μεγάλο ποσοστό από το πρότυπο που δίνουν οι γονείς στα παιδιά τους, όχι μόνο μέσα από τα λόγια τους, αλλά πολύ περισσότερο μέσα από  τη συμπεριφορά τους και τις πράξεις τους. Μόνο τότε  τα παιδιά βιώνουν ότι οι γονείς εννοούν αυτά που λένε, τα εφαρμόζουν και τα κάνουν πράξη. Και μάλιστα, τα κάνουν πράξη ακόμα και σε καταστάσεις που με την πρώτη ματιά δε φαίνονται και τόσο ….. σημαντικές.